Yeni yönetimin Londra'nın ıslahı yolunda yaptığı bir tasarım tercihi

Ben Londra'da geçirdiğim iki aydan sonra dönüş uçağımda İstanbul'a doğru yol alırken, geride bıraktığım şehrin sakinleri muhtemelen ertesi günkü belediye seçimlerinde tercihlerini kimden yana kullanacaklarına dair son değerlendirmelerini yapıyordu. En iddialı iki adaydan biri halihazırda görevde olan başkan Ken Livingstone, diğeri ise gazeteci Ali Kemal'in oğlunun torunu olan Boris Johnson'dı.

Günümüzdeki çoğu seçimde olduğu gibi kimsenin 'sevmediği' ve 'seçilmesini istemediği' aday—Hangisi? Tabii ki sağdaki.—kazandı.

Altı hafta sonra İngiliz başkentine tekrar geldiğimde törenler yapılmış, ofisler el değiştirmiş ve hatta yeni yasal düzenlemelere dair ilk adımlar çoktan atılmıştı. En çok yankı yapan düzenleme, sanırım, toplu taşıma araçlarında alkol kullanımına dair getirilen yasaktı.

Johnson'ın seçim kampanyası sırasında verdiği mesajlar yorumlandığında, Londra'yı raydan çıkmış ve çıldırmış bir kent olarak gördüğünü anlamak zor değildi. Nitekim, başkan olarak getirdiği ilk düzenlemeler de hakkındaki bu yorumu doğrular nitelikte oldu. Benim bu yorumun sağlamasını şahsen yapabilmemi mümkün kılan ise çift katlı kırmızı otobüslerde gözüme takılan çıkartmalardı.

Livingstone görevdeyken ve ben günde en az 4 otobüs değiştirirken, gözüm ister istemez başkentin şehir içi otobüslerindeki belediye çıkartmalarına aşina olmuştu. Bu çıkartmalarda 'on/off' (açık/kapalı) karşıtlığına gönderme yaparcasına, 'on' kısmı farklı renk, üstelik de kırmızı olacak şekilde 'Mayor of LondOn' (Londra Belediyesi) yazıyordu. İtiraf etmeliyim ki arada bir gözüm bu çıkartmalara takıldığında şöyle bir silkinirdim ve hafiften canlanırdım.

Ancak, ikinci gelişimde bu kez Johnson görevdeydi ve anlaşılan halkı ıslah etmek için yalnızca alkol yasağı ile yetinmemişti; Livingstone dönemindeki LondOn, artık 'on' kısmı farklılaşmayacak şekilde tek renk yazılıyordu.

Evet, bir tasarımcının aşırı hassaslığına ya da bir yabancının dikkatine sahip olduğum söylenebilir. Ancak, küçük bir grafik tasarımı detayı olarak gözükse de, renk seçimine ilişkin bu tercih değişikliği incelenmeye değer. Anlaşılan o ki—alkol yasağı ile de beraber değerlendirilirse— tasarımın 'halkı ıslah' yolunda bir araç olarak görüldüğü ve gücünden faydalanıldığı gerçeğiyle karşı karşıyayız.

Kaynakların değerlendirilmesi: 1940'lar Britanyası'nda ürün tasarımı

Bu konuşma, bu senenin ilk yarısında Londra'daki Pli Design ile geçirdiğim paha biçilmez zamanın verdiği bir çok meyveden sadece biriydi. Konusu ise İkinci Dünya Savaşı sırasında Britanya'da belli ürünlerin tasarım ve üretimini devlet kontrolü altına alan 'Utility Scheme' yasaları. (Konuşma hakkında Pli'dan Christopher Pett tarafından yazılmış bir eleştiri yazısını buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.)

İlk kez 18 Haziran 2008'de, Londra'daki Rich Mix kültür merkezinde gerçekleşen bu sunum, 'Love London' festivali kapsamında London Remade tarafından düzenlenen 'Green and Thrifty' adlı seminerin bir parçasıydı. Şimdi isteyen herkesin izlemesi için burada. Lütfen yorumlarınızı eklemekten çekinmeyin.